چرایی، فرایند، شرایط و ملاحظات کمک‌هزینه تحقیق و توسعه

چرا «کمک‌هزینه تحقیق و توسعه»؟

سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین همواره با ریسک‌های بالا همراه است؛ ریسک‌هایی که اغلب بخش خصوصی را از سرمایه‌گذاری در گام تحقیق و توسعه فناوری بازمی‌دارد. در این میان، کمک‌هزینه‌های بلاعوض می‌توانند به عنوان ابزاری سیاستی در تامین مالی و تسریع انجام فرایندهای تحقیق و توسعه فناوری‌های آینده و لبه دانش عمل کنند. سرمایه‌گذاری بلاعوض تنها یک «امتیاز مالی» نیست، بلکه اعتماد به خلاقیت بشری و سرمایه‌گذاری بر آینده‌ای به شمار می‌آید که با عدم قطعیت روبروست.

از این‌رو، صندوق نوآوری و شکوفایی با هدف حمایت از فعالیت‌های تحقیق و توسعه، تقویت توان توسعه فناوری شرکت‌های دانش‌بنیان و ایجاد ارتباط دانشگاهیان با صنعت، خدمتی با عنوان «کمک‌هزینه تحقیق و توسعه» را ارائه می‌کند و در قالب این خدمت، بخشی از هزینه فعالیت‌های تحقیق و توسعه را به متقاضیان حائز شرایط اعطا می‌نماید.

 

فهرست مطالب

 

برنامه‌های کمک هزینه تحقیق و توسعه

 

کمک هزینه تحقیق و توسعه در دو سطح تقاضای فناوری و عرضه فناوری به صورت بلاعوض قابل ارائه است.

 

الف: حمایت از تحقیقات تقاضا محور (نیاز فناورانه)

این مدل راه‌حلی را برای شرکت‌های دانش‌بنیان که با چالش‌ها و نیازهای پژوهشی و فناورانه مواجه هستند، با ایجاد فرصت برون‌سپاری به تیم‌های پژوهشی خارج از شرکت، اعم از اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها و همچنین شرکت‌های دانش‌بنیان یا غیردانش‌بنیان ارائه می‌نماید.

 

ب:حمایت از تحقیقات عرضه محور (طرح پژوهشی)

این رویکرد مبتنی بر ارائه ایده فناورانه توسط اعضای هیئت‌علمی، پژوهشگران و گروه‌های تحقیقاتی با هدف حمایت از پژوهش‌های کاربردی در راستای تجاری‌سازی فناوری و اکتساب فناوری‌های آینده و لبه دانش است که با درنظرگرفتن اولویت‌های علم و فناوری کشور اجرا می‌شود. پس از تصویب طرح‌‎ها توسط صندوق نوآوری و شکوفایی، مشارکت‌کنندگان شامل شرکت‌های دانش‌بنیان یا شتابدهنده‌های توانمند در زمینه تجاری‌سازی فناوری می‌توانند پس از طی مراحل ارزیابی به تیم پژوهشی پیوسته و در تامین مالی طرح‌ مشارکت کنند.

شرایط عمومی «کمک‌هزینه تحقیق و توسعه»

1. از مهمترین شرایط دریافت کمک‌هزینه تحقیق و توسعه، احراز شرط اکتساب فناوری و پیچیدگی فناوری است. لازم است که اکتساب دانش فنی پیش از این در کشور و همینطور توسط تیم فناور و شرکت صورت نگرفته باشد.

2. کمک‌هزینه تحقیق و توسعه به طرح‌هایی تعلق می‌گیرد که در مرحله 1 تا 4 سطح بلوغ فناوری (TRL) قرار دارند.

3. فعالیت‌های تحقیق و توسعه متنوع است و هزینه‌های مختلفی دارد، لیکن «کمک‌هزینه تحقیق و توسعه» صندوق نوآوری و شکوفایی صرفاً هزینه‌های «نیروی انسانی»، «تأمین مواد اولیه و اقلام مصرفی»، و «برون‌سپاری خدمات کارگاهی و آزمایشگاهی» را شامل شده و سایر موارد بنا به تشخیص کمیته تحقیق و توسعه تعیین می‌شود و هزینه­های سربار و استهلاک و هزینه‌های انجام شده قبلی را شامل نمی­شود. ضمناً هزینه نیروی انسانی باید حداقل 40 درصد کل هزینه طرح باشد که عمدتاً به دانشجویان تحصیلات تکمیلی و پسادکتری تخصیص می‌یابد.

4. سقف کمک‌هزینه تحقیق و توسعه به ازای هر شرکت دانش‌بنیان، سالانه 7.5 میلیارد ریال است که به صورت مرحله‌ای و متناسب با پیشرفت طرح پرداخت می‌گردد.

5. پرداخت سهم حمایتی صندوق در کمک‌هزینه تحقیق و توسعه، مستلزم عقد یک توافق‌نامه سه جانبه مابین صندوق، شرکت دانش‌بنیان به عنوان «متقاضی طرح» و نماینده تیم تحقیقاتی به عنوان «مجری طرح» است.

6. موضوع ذی‌نفع واحد باید توسط مجری و متقاضی رعایت شود؛ درصورتی‌که مجری و متقاضی دارای یکی از شرایط ذیل باشند، می‌بایست موضوع به صندوق اطلاع داده شود و تصمیم‌گیری نهایی در این خصوص بر عهده صندوق خواهد بود:

• هرگونه رابطه سببی و نسبی از هر طبقه

• هرگونه رابطه مالی، کنترلی، مدیریتی، مالکیتی، کاری، استخدامی و همکاری مشترک

• سابقه عضویت در هیئت‌مدیره مجموعه حقوقی دیگری توسط هریک از متقاضی و یا مجری

• سابقه سهام‌داری و یا شراکت در شرکت متقاضی/مجری توسط طرف مقابل

• هرگونه ارتباطی خارج از این پروژه که ممکن است مورد ابهام باشد

7. مدت اجرای طرح حداکثر 24 ماه است و افزایش بیشتر منوط به تایید هیئت عامل است.

8. سهم حمایتی صندوق در هر طرح تحقیقاتی حداکثر 70 درصد هزینه‌های طرح است و در مورد طرح‌های مربوط به فناوری‌های لبه دانش، تا 90 درصد هزینه طرح قابل افزایش است. میزان آن برای هر طرح توسط کمیته تحقیق و توسعه تعیین می­شود.

9. آورده متقاضی، به‌صورت نقدی بوده و متقاضی باید سهم خود را در هم مرحله پیش از سهم صندوق پرداخت کند.

10. عقد قرارداد حمایت مالی از طرح‌های تحقیقاتی، منوط به ارائه توافق بین شرکت دانش­بنیان و تیم تحقیقاتی در خصوص مالکیت مادی طرح است.

11. حمایت از بیش از یک طرح تیم تحقیقاتی/شرکت دانش‌بنیان، منوط به خاتمه طرح اول، بازدید از دستاوردها توسط کارگزار و تدوین گزارش اثربخشی است. مجری/متقاضی موظف است نتایج حاصل از تجاری‌سازی طرح را تا دو سال پس از اختتام آن، به صندوق ابلاغ نماید.

 

 

شرایط تقاضای «کمک‌هزینه تحقیق و توسعه» برای شتابدهنده‌های دانش‌بنیان

12.کمک‌هزینه تحقیق و توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی، صرفاً در صورتی به شرکت‌های دانش‌بنیان تعلق می‌گیرد که یک «نیاز تحقیقاتی» متناسب با کسب‌وکار خود داشته باشند و تقاضا داشته باشند این نیاز را در قالب یک «توافق همکاری» به فناوران خارج از شرکت، برون‌سپاری کنند. به عبارت دیگر، این خدمت شامل شرکت‌های دانش‌‌بنیانی که قصد دارند فعالیت تحقیق و توسعه را در داخل خود شرکت و با تکیه بر نیروی انسانی خود انجام دهند، نمی‌شود.

- حضور کلیه افراد متخصص در زمینه طرح و حداقل 2 یا 3 نفر نیروی تمام وقت با توجه به ماهیت موضوع در تیم مجری، جهت اجرای طرح ضروری است.

13.پس از ثبت طرح در قالب «تقاضای فناوری» توسط شرکت دانش‌بنیان، طرح توسط کمیته تحقیق و توسعه صندوق مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. در صورت قرار گرفتن طرح در چهارچوب کمیته، صندوق نیاز تحقیقاتی شرکت دانش‌بنیان را برای مدت مشخص به فراخوان می‌‌گذارد. مجری طرح، پس از دریافت پروپوزال از سوی پژوهشگران و فناوران، ارزیابی و انتخاب می‌شود.

 

 شرایط تقاضای «کمک‌هزینه تحقیق و توسعه» برای شتابدهنده‌های دانش‌بنیان

 

14.شتابدهنده‌های دانش‌بنیان (مورد تایید کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان) نیز می‌توانند مانند سایر شرکت‌های دانش‌بنیان از کمک‌هزینه تحقیق و توسعه بهره‌مند شوند.

15.استارت‌آپ یا هسته فناور مورد نظر باید در فرایند فراخوان صندوق نوآوری به عنوان «مجری طرح» پروپوزال خود را ثبت کند. اعطای کمک‌هزینه تحقیق و توسعه شامل قراردادهای شتابدهی گذشته یا جاری شتابدهنده‌های دانش‌بنیان نمی‌شود.

16.سهم شتاب‌دهنده‌ها در مالکیت معنوی نتایج اجرای طرح و قرارداد شتابدهی نمی‌تواند بیش از 35 درصد باشد.

17.هر شتابدهنده می‌تواند در هر سال حداکثر تا 5 کمک هزینه دریافت نماید.

 

شرایط دریافت «کمک‌هزینه تحقیق و توسعه» برای اعضای هیئت‌علمی

 

18.کمک‌هزینه تحقیق و توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی به تیم‌های پژوهشی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور نیز تعلق می‌گیرد. این کمک‌هزینه در قالب «عرضه فناوری» به آن دسته از طرح‌هایی تعلق می‌گیرد که مبتنی بر اولویت‌های علمی، فناوری‌های آینده و لبه دانش هستند و همچنین از مرحله پژوهشی عبور کرده‌اند. هدف از این کمک‌هزینه استفاده مؤثر از ظرفیت شرکت‌ها و شتابدهنده‌های دانش‌بنیان در اکتساب فناوری و تجاری‌سازی توانمندی‌های فناورانه دانشگاهیان و در نهایت کمک به زایش شرکت‌های دانش‌بنیان جدید از بطن دانشگاه‌ها و آزمایشگاه‌های تحقیقاتی است.

19.پس از ثبت طرح در قالب «عرضه فناوری» توسط تیم فناور با محوریت عضو هیئت علمی، طرح توسط کمیته تحقیق و توسعه صندوق مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. در صورت قرار گرفتن طرح در چهارچوب‌های کمیته، صندوق RFP طرح را برای مدت مشخص به فراخوان می‌‌گذارد. پس از دریافت پروپوزال از سوی شرکت‌های دانش‌بنیان، مشارکت‌کننده اکتساب فناوری (شرکت متقاضی)، ارزیابی و انتخاب می‌شود.

 

فرآیند دریافت «کمک‌هزینه تحقیق و توسعه»

 

• مراجعه به سامانه غزال (بخش توانمندسازی و کمک)

• ثبت درخواست شرکت دانش‌بنیان در بخش نیاز فناورانه شرکت دانش‌بنیان و یا ارائه طرح پژوهشی محققین در بخش ثبت طرح پژوهشی

• ارزیابی درخواست‌ها توسط کارشناسان صندوق، کارگزار تخصصی و در نهایت کمیته تحقیق و توسعه صندوق

• انتخاب مجری طرح تحقیقاتی یا متقاضی طرح پژوهشی با انتشار فراخوان توسط صندوق

• امضای توافق‌نامه سه جانبه بین شرکت دانش‌بنیان، مجری طرح تحقیقاتی و صندوق

• پرداخت متقاضی و صندوق به مجری طرح، بسته به جدول هزینه تعریف شده

• انجام فعالیت‌های پژوهشی توسط مجری با راهبری صندوق

• اعلام خاتمه طرح، انتقال دستاوردها به شرکت دانش‌بنیان و ارائه گزارش اثربخشی

 

سوالات متداول

 

1. آیا شرکت‌های غیردانش‌بنیان نیز می‌توانند از کمک‌هزینه تحقیق و توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی بهره‌مند شوند؟

 

پاسخ: خیر، شرکت‌های غیردانش‌بنیان، اعم از شرکت‌های فناور (به معنای شرکت‌های مستقر در پارک‌ها و مراکز رشد)، شرکت‌های خلاق (مورد تایید دبیرخانه برنامه توسعه زیست بوم شرکت‌های خلاق معاونت علمی)، شرکت‌های نوآفر (به معنای استارت‌آپ‌های مورد تایید سازمان فناوری اطلاعات) و... نمی‌توانند از این خدمت صندوق بهره‌مند شوند.

منظور از شرکت‌های دانش‌بنیان، شرکت‌هایی هستند که به تایید کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان رسیده‌اند. لذا پیشنهاد می‌شود شرکت‌های مذکور در فرآیند ارزیابی و اخذ رتبه دانش‌بنیانی قرار گیرند.

 

2. آیا شرکت‌هایی که قبلاً دانش‌بنیان بوده و اعتبار دانش‌بنیانی آن‌ها به پایان رسیده و تمدید نشده است، می‌توانند برای دریافت کمک‌هزینه تحقیق و توسعه اقدام کنند؟

 

پاسخ: خیر، شرکت‌ها تنها در زمانی که اعتبار دانش‌بنیانی آن‌ها منقضی نشده است می‌توانند برای استفاده از این خدمت اقدام کنند.

 

3. آیا شرکت دانش‌بنیان متقاضی می‌تواند مجری تحقیق (اعم از یک یا چند پژوهشگر، فناور، دانشجو یا عضو هیئت‌علمی) را برای اجرای تحقیق به صندوق معرفی نماید؟

 

پاسخ: بله. در سامانه غزال صندوق نوآوری و شکوفایی امکان معرفی افراد یا تیم‌های تحقیقاتی مستعد توسط شرکت‌های دانش‌بنیان وجود دارد. اما پروپوزال ارسالی این افراد یا تیم‌ها همراه با پروپوزال‌های دریافتی از سایر افراد یا تیم‌ها ارزیابی می‌شود. اجرای طرح تحقیقاتی به فرد یا تیمی سپرده خواهد شد که بیشترین امتیاز نسبت به سایر پیشنهاددهندگان را دریافت کرده باشد.

 

4. آیا مجری طرح پژوهشی (عرضه‌کننده فناوری) می‌تواند شرکت متقاضی را به صندوق معرفی نماید؟

 

پاسخ: بله. در سامانه غزال صندوق نوآوری و شکوفایی امکان معرفی شرکت‌های متقاضی توسط مجری وجود دارد. اما پروپوزال ارسالی این شرکت‌ها همراه با پروپوزال‌های دریافتی از سایر شرکت‌ها ارزیابی می‌شود. شرکتی انتخاب خواهد شد که بیشترین امتیاز نسبت به سایر درخواست‌کنندگان را دریافت کرده باشد.

 

5. آیا دانشجویان، اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی می‌توانند برای دریافت این خدمات در سایت یا سامانه غزال صندوق ثبت نام کنند؟

 

پاسخ: این افراد می‌توانند از دو مسیر از کمک‌هزینه تحقیق و توسعه بهره‌مند شوند: 1. ثبت طرح پژوهشی از مسیر عرضه فناوری، 2. درخواست اجرای طرح پژوهشی شرکت‌های دانش بنیان. به این صورت که با مطالعه فرم درخواست پیشنهادیه (RFP) یا همان نیازهای تحقیقاتی شرکت‌های دانش‌بنیان که در سایت و سامانه غزال صندوق نوآوری و شکوفایی منتشر می‌شود، نسبت به تدوین و ارسال پروپوزال اقدام کنند. https://ghazal.inif.ir/grant  

 (حضور یک عضو هیئت‌علمی در تیم پژوهشی جهت پیشبرد طرح پژوهشی در هر دو مسیر الزامی است)

 

6. آیا کمک‌هزینه تحقیق و توسعه شامل قراردادهای تحقیقاتی قبلی یا جاری شرکت‌های دانش‌بنیان می‌شود؟

 

پاسخ: خیر.

 

7. در مدل حمایت از «تقاضای فناوری» مالکیت معنوی و امکان بهره‌برداری اقتصادی از نتایج طرح‌های تحقیقاتی چگونه بین شرکت‌های دانش‌بنیان (به عنوان متقاضی تحقیق) و فناوران و پژوهشگران (به عنوان مجری تحقیق) تقسیم می‌شود؟

 

پاسخ: شرکت دانش‌بنیان (متقاضی تحقیق) مالک مادی دستاوردهای طرح خواهد بود مگر آنکه با موافقت خود و ضمن انعقاد توافق‌نامه سه جانبه با حضور صندوق، بخشی از مالکیت مادی را به فناور/پژوهشگر (مجری تحقیق) اعطا کند. مالکیت معنوی طرح‌ها بین کلیه ذی‌نفعان و سهامداران مشترک خواهد بود. همچنین شتابدهنده دانش‌بنیان نیز می‌توانند تا 35 درصد سهم از مالکیت معنوی دستاورد طرح‌ها داشته باشد.

 

8. در مدل حمایت از «عرضه فناوری»، مالکیت معنوی و امکان بهره‌برداری اقتصادی از نتایج طرح‌های تحقیقاتی چگونه بین شرکت‌های دانش‌بنیان (به عنوان متقاضی تحقیق) و فناوران و پژوهشگران (به عنوان مجری تحقیق) تقسیم می‌شود؟

 

پاسخ: مالکیت مادی طرح ضمن انعقاد توافق‌نامه سه جانبه با حضور صندوق، بین شرکت متقاضی و مجری طرح به اشتراک گذاشته خواهد شد. نحوه تسهیم مالکیت به این صورت خواهد بود که بین 65 تا 90 درصد مالکیت متعلق به مجری و مابقی متعلق به شرکت متقاضی خواهد بود.

 

 

9. در صورت نیاز به مشاوره تلفنی با کارشناسان صندوق در زمینه کمک‌هزینه تحقیق و توسعه باید با چه کسی تماس گرفت؟

 

پاسخ: کارشناسان تحقیق و توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی، (42170314-021) (42170318-021) (42170305-021) در ساعات اداری پاسخگوی سوالات شما در خصوص کمک‌هزینه تحقیق و توسعه هستند.

 

10. شرکت دانش‌بنیان/مجری طرح پژوهشی برای درخواست کمک‌هزینه تحقیق و توسعه باید به کجا مراجعه کند؟

 

پاسخ: نیازی به مراجعه حضوری وجود ندارد. کافی است درخواست خود را در سامانه غزال صندوق نوآوری و شکوفایی ثبت نماید.

 

11. سقف میزان کمک هزینه تحقیق و توسعه برای شرکت‌های دانش‌بنیان/مجری طرح پژوهشی بر چه اساسی تعیین می‌شود؟

 

پاسخ: میزان کمک هزینه تحقیق و توسعه قابل ارائه به شرکت‌های دانش‌بنیان بر اساس طرح پیشنهادی، ظرفیت فنی، بازار، اقتصادی و مالی طرح تعیین می‌گردد و سقف آن 5 میلیارد ریال در نظر گرفته شده است.

 

12. آیا نوع شرکت‌ دانش‌بنیان (نوپا، نوآور و فن‌آور) تفاوتی در بهره‌مندی از کمک‌هزینه تحقیق و توسعه ایجاد می‌کند؟

 

پاسخ: خیر.

 

13. آیا نوع شخصیت حقوقی شرکت دانش‌بنیان (سهامی خاص، سهامی عام و...) تاثیری در تفاوتی در بهره‌مندی از کمک‌هزینه تحقیق و توسعه ایجاد می‌کند؟

 

پاسخ: خیر.

 

14. تخصیص کمک‌هزینه تحقیق و توسعه در طی اجرای طرح تحقیقاتی چگونه خواهد بود؟

 

پاسخ: در هر دو مدل عرضه فناوری (طرح پژوهشی) و تقاضای فناوری (نیاز فناورانه)، تزریق منابع مالی همراه با پیشرفت طرح انجام خواهد شد و واریز سهم صندوق در هر مرحله پس از واریز سهم شرکت متقاضی به حساب مجری صورت خواهد گرفت.

 

15. زمان‌بندی ارزیابی درخواست شرکت‌های دانش‌بنیان/مجری طرح پژوهشی برای بهرمندی کمک هزینه تحقیق و توسعه چگونه است؟

 

پاسخ: هدف صندوق ارائه پاسخ در کمترین زمان ممکن است. مهمترین شاخص در تسریع فرایند ارزیابی، کیفیت و دقت اطلاعات ارائه شده و تعاملی است که شرکت دانش‌بنیان/مجری طرح پژوهشی با کارگزار و صندوق دارد.

 

16. گستره و عمق نظارت صندوق بر توافق‌نامه‌های کمک هزینه تحقیق و توسعه تا چه میزان است؟

 

پاسخ: نظارت طرح‌های مذکور با در نظر گرفتن ریسک‌های زمانی، مالی و ذاتی تحقیق و توسعه به شکل راهبری هوشمندانه بوده و صندوق با استفاده از خبرگان و متخصصین مرتبط با موضوع سازوکار و تیم راهبری را تعیین و مستقر خواهد نمود.

 

فهرست فراخوان های گرنت

 

• گرنت

ثبت نام در سامانه غزال

 

• ثبت درخواست در غزال
• راهنمای ثبت درخواست

 

شبکه کارگزاران

 

• بومرنگ
• ارزیابی فناوری های ظهور امیرکبیر
• سامان صدرای دانا شریف
• راهبر فناور خیام

شبکه خدمات نوآوری بومرنگ

 

آدرس وب‌سایتboomrangtt.com

تلفن:88398563-021, 88398543

گروه توسعه فناوری امیرکبیر

 

آدرس وب سایت:afzatech.ir

شماره تماس:86013862-021, 86013859

سامان صدرای دانا شریف

 

آدرس وب سایت:http://danasharifco.ir/

شماره تماس:۰۲۱- 88486496

راهبر فناور خیام

 

آدرس وب سایت:https://kh-ie.com/

شماره تماس:66580943,66123012

 

راه‌های ارتباطی

 

نام کارشناس:زهرا پیش‌بین

تلفن کارشناس:02142170305

پست الکترونیک:grant@inif.ir

 

نام کارشناس:مهری عابدی

تلفن کارشناس:02142170318

پست الکترونیک:grant@inif.ir

 

کانال اطلاع‌رسانی خدمات توانمندسازی:tavanmandsazi@